Wat maakt het Olympisch Stadion Amsterdam zo speciaal en uniek voor jou?
Ten eerste is het natuurlijk het enige Olympisch Stadion in Nederland, en dan nog toevallig in mijn geboortestad. De architectuur en de verhalen maken het uniek, maar alle Olympische Stadions in de wereld zijn uniek. Ik probeer ze te ‘verzamelen’ door ze te bezoeken en ze hebben allemaal iets bijzonders, ook doordat elke vier jaar nieuwe unieke verhalen ontstaan.
Welke historische momenten zijn hier gebeurd die nog steeds indruk op bezoekers maken?
Voor mij is het Stadion uniek door de combinatie van evenementen die er gehouden zijn. Ik vind het geweldig dat Arie van Vliet, Roger Rivière en Francesco Moser er gefietst hebben. Dat Paavo Nurmi, Fanny Blankers-Koen en Dafne Schippers er gelopen hebben. Dat Beb Bakhuys, Eusebio en Johan Cruijff er gevoetbald hebben. En zo kan ik nog wel even doorgaan. Op de één of andere manier voel je dat als je het stadion binnenloopt. Het leeft.
Wat maakt het voor jou speciaal om rondleider te zijn in het Olympisch Stadion?
Het doorgeven van de verhalen en het verzamelen van nieuwe belevenissen geeft een voldaan gevoel. En de medewerkers zijn allemaal even aardig – dat helpt ook. Ik word er altijd vrolijk van als ik die kant op fiets, en ben nog vrolijker als ik weer naar huis ga!
Heb je zelf een persoonlijke connectie met de geschiedenis van het stadion?
Zelf was ik er voor het eerst bij een Amsterdam 700-zoveel toernooi. Het wielrennen heb ik nooit zelf gezien, al heb ik wel eens een toertocht gefietst die in het stadion eindigde. Ik heb redelijk wat voetbalwedstrijden gezien, waaronder een Ajax-jeugdtoernooi dat Davy Klaassen zo ongeveer in zijn eentje besliste. Ajax – Bayern München in 1995 was het mooist denk ik, al moet ik ook nog altijd glimlachen bij de herinnering aan Ajax – FC Twente, 0-1 verloren door een doelpunt van Prince Polley in de ijskoude hagel en het hele stadion zong “We gaan op wintersport…”. Dat werd later nog de werkelijkheid ook met de Coolste baan – dat had ik nooit gedacht. En dan hebben we nog de EK Atletiek, een optreden van de Jeugd van Tegenwoordig – het is gewoon te veel om op te noemen. Ik heb er ook nog een jaar atletiek gedaan – toen dat kon, ben ik meteen lid geworden van Phanos. Ik ben zelfs nog clubkampioen geworden, maar ik moet erbij zeggen dat ik de enige senior was die meedeed, en ik had minder punten in de meerkamp dan de kampioen van de A-junioren…
Wat kunnen bezoekers verwachten tijdens een rondleiding door het stadion?
Verhalen over de geschiedenis van de Spelen, van het Stadion, en het liefst een gesprek met alle deelnemers met veel interactie. Dat is het leukst. De belangrijkste gouden-medaillewinnaars uit 1928 noem ik altijd apart, en ik vind het leuk om het verhaal af te stemmen op de achtergrond van de groep. Dat lukt eigenlijk altijd wel door de veelzijdige geschiedenis van het Stadion. Het mooist vind ik om op de middenstip te staan en om je heen te kijken. Als verhaal komt natuurlijk altijd terug hoe Tarzan in de Amsterdamse gracht heeft gezwommen, maar er is gewoon te veel om op te noemen. Ik zou zeggen: kom langs
Heb je een favoriet verhaal of feit over het Olympisch Stadion dat je graag deelt met bezoekers?
Tarzan dus, en alles wat ik hierboven al genoemd heb. Het verhaal over Wilhelmina die weigerde de opening te verrichten is ook mooi. En natuurlijk hoe het Stadion twee keer is gered door een publieksactie. Het had weinig gescheeld of de verhalen hadden niet verteld kunnen worden – dat is ook vreemd om over na te denken.
Zijn er bepaalde gedeelten van het stadion die je persoonlijk het meest interessant vindt?
Heel mooi is ook de Wall of Fame. En het kleine bordje dat je eraan herinnert dat in 1928 voor het eerst de 800 meter door vrouwen werd gelopen, om vervolgens 32 jaar van het programma gehaald te worden omdat vrouwen zo’n afstand niet zouden kunnen lopen, of zouden moeten willen lopen. Dan komen verschillende maatschappelijke thema’s samen. En er verandert ook altijd wat. Op dit moment staat het beeld “Olympische Groet” ergens verstopt door de maatschappelijke discussies erover. Ik ben benieuwd waar het terecht gaat komen, maar zoals het nu staat, achter een hek, is het ook tekenend voor de huidige tijd en dus een mooi verhaal.
Hoe reageren bezoekers over het algemeen op de rondleidingen? Zijn er momenten die bijzonder gedenkwaardig waren?
Bezoekers zijn eigenlijk altijd blij en enthousiast. En als ze toch op hun telefoontje blijven werken, zeg ik vriendelijk dat je ook aan de zijkant kan gaan zitten. Maar dat komt maar weinig voor – de meeste bezoekers kiezen zelf voor de rondleiding en vinden het leuk. Veel mensen willen toch even één of twee feitjes checken – “is dit nou echt zo gebeurd?”. Desnoods pak ik de notities in mijn telefoon erbij om het antwoord op te zoeken.
Zelf heb ik een groepje oud F-siders gehad die gingen uitleggen hoe ze hun vuurwerk het stadion binnen smokkelden. En een groep Japanners die speciaal op de plek wilden zijn waar de eerste Japanse gouden medaille is gewonnen. Een man die trompet had gespeeld in de marathontoren op het moment dat er atleten in het Stadion aankwamen. Een kussentjesverkoper uit de jaren ’50. En het mooist was denk ik een kleindochter van één van de gouden turndames uit 1928, die heel toevallig in een klas zat die een rondleiding kreeg.
Naast sportevenementen, worden er ook andere soorten evenementen in het Olympisch Stadion gehouden. Hoe beïnvloeden evenementen de sfeer en het karakter van het stadion?
Wat ik al noemde: de veelzijdigheid aan evenementen en verhalen vormt het Stadion. Iedere keer wordt een nieuw verhaal geschreven. Waardoor je de vraag net zo goed andersom zou kunnen stellen: hoe beïnvloedt het Stadion de evenementen die er worden gehouden? Want dat gebeurt ook. Het is één grote geschiedenis schrijvende symbiose.
Hoe zie je de rol van het stadion in de komende jaren?
Sport en cultuur zullen altijd blijven bestaan, dus zolang we het Stadion goed blijven onderhouden en levend houden, blijft deze unieke tempel staan. En een tempel is het, want de geschiedenis van de Spelen gaat meer dan 2500 jaar terug. Dat is pas echt ongelooflijk, als je dat bedenkt. En dan is er dus ook een toekomst.
Tot slot, is er nog iets anders dat je graag wilt delen over het Olympisch Stadion Amsterdam of je ervaring als rondleider?
Kom gewoon langs! Dan beleef je het zelf, en draag je tegelijkertijd bij aan de geschiedenis van het Stadion – baksteen voor baksteen, verhaal op verhaal.