Al bijna 100 jaar
Olympisch Stadion

Lees alles over bijna 100 jaar aan bijzondere momenten in het Olympisch Stadion. Van de Olympische Zomerspelen die in 1928 plaatsvonden tot een legendarisch optreden van André Hazes.

Playground for Progress

Mooi stukje geschiedenis

Van haar ondergang gered

In 1928 vonden de Olympische Zomerspelen plaats. Het Olympisch Stadion stond ooit op het punt gesloopt te worden maar werd gelukkig van haar ondergang gered. Al zesennegentig jaar bijzondere evenementen die bouwen aan een collectief geheugen, passend bij de kernwaarden waar het Olympisch Stadion voor staat: duurzaam, ondernemend, bevlogen en persoonlijk.

Hieronder een overzicht van de meest bijzondere momenten uit de geschiedenis.

12 september 1926 I De eerste paal

Amsterdam is gebouwd op palen en het Olympisch Stadion dus ook. Op 13 september 1926 werd de eerste paal geslagen. Uiteindelijk werden dit er 4425 om te voorkomen dat alles in de grond zou zakken. Ter vergelijking: onder het Paleis op de Dam werden 13.659 palen geslagen.
28 juli 1928 I Geboorte van het olympisch vuur

De officiële opening van de Olympische Spelen was op 28 juli 1928. Aan het eind van de ceremonie werd bovenop de Marathontoren het olympisch vuur ontstoken. Dat was een idee van architect Jan Wils zodat iedereen in Amsterdam kon zien dat de Olympische Spelen in de stad waren. Het Internationaal Olympisch Comité vond dit zo leuk dat sindsdien het vuur altijd wordt ontstoken bij een openingsceremonie. Het olympisch vuur is dus een Nederlandse uitvinding!
17 mei 1928 I Het eerste parkeerbord ter wereld

Dit stadion is gebouwd voor de Olympische Spelen van 1928. Op 17 mei 1928 begonnen die met het hockeytoernooi. Op diezelfde dag werden voor het stadion vier parkeerborden geplaatst – zie links op de foto. Het waren de eerste parkeerborden ter wereld, die in de jaren daarna over de hele wereld werden ingevoerd. Het parkeerbord is dus een Amsterdamse uitvinding!
23 oktober 1929 I De eerste lichtwedstrijd

In oktober 1929 was het groot feest in Amsterdam tijdens de Edison Lichtweek. Door de hele stad waren feestelijke verlichtingen en schijnwerpers. Het hoogtepunt was een voetbalwedstrijd in de avond met kunstlicht in het Olympisch Stadion. Dat was nog nooit eerder gebeurd in ons land.
Er waren geen vaste lichtmasten en daarom werden er staaldraden met lampen boven het veld gehangen. De wedstrijd ging tussen een Amsterdams team en PSV (Philips!), toen de regerend landskampioen. PSV won met 2-3.
9 september 1933 I Het jubileum van koningin Wilhelmina

Op 9 september 1933 hield koningin Wilhelmina in het Olympisch Stadion een toespraak. Ze was toen 35 jaar koningin, wat ze vierde met tienduizenden koningsgezinde toeschouwers. “De nationale gedachte bindt ons hier allen tezamen”, zei ze onder meer. Daarvoor had ze de goede plek gekozen, want het Olympisch Stadion was toen veruit het grootste stadion van Nederland. Het stadion van Feyenoord is namelijk van 1937, dus vier jaar later pas gebouwd.
29 mei 1944 I Olympische onderduikers

Het absolute hoogtepunt van De Volewijckers uit Amsterdam-Noord is de landstitel van het seizoen 1943-1944, het laatste oorlogsjaar met competitievoetbal. In een uitverkocht Olympisch Stadion wonnen de Amsterdammers van Heerenveen, mét Abe Lenstra. Honderden onderduikers waagden hun leven door deze wedstrijd te bezoeken, in de tijd dat de Duitsers razzia’s hielden in stadions.
Enkele maanden later werd het stadion zélf als onderduikadres gebruikt door technisch personeel. Achter de olympische ringen bij de hoofdingang werd een geheime kamer gemaakt, waar een aantal mannen uit handen van de Duitsers wist te blijven.
4 mei 1946 I Bevrijdingsfeesten

Het Olympisch Stadion heeft een belangrijke rol gespeeld na de Bevrijding. Nu is de Dam de nationale plek van de herdenking, maar tussen 1945 en 1950 had het Olympisch Stadion die functie.
Op 31 augustus 1945, toen nog Koninginnedag, was de eerste massale bijeenkomst, samen met prinses Juliana en prins Bernhard. Op het veld werden enkele dramatische gebeurtenissen uit de oorlog nagespeeld, zoals het bombardement op Rotterdam en de slag om Arnhem. Dat was heel emotioneel voor de toeschouwers, ook het zingen van het volkslied na vijf jaren bezetting.
Op 4 mei 1946 was er opnieuw zo’n massaspel, georganiseerd door Comité Nederland Herdenkt 1940-1945. Dit keer ging het vooral over militairen en verzetslieden. Er waren meer dan 50.000 toeschouwers.
5 september 1947 I Bep van Klaveren

Bep van Klaveren werd in 1928 in Amsterdam olympisch kampioen en is nog steeds de enige Nederlandse bokser, die dit heeft gepresteerd. Hij keerde terug in dit stadion in 1947. Op het veld was een boksring geplaatst voor de strijd om de Nederlandse titel in het middengewicht. Zijn tegenstander was Luc van Dam, die een maand eerder in de Kuip nog had verloren van Van Klaveren.
Van Dam nam na negen rondes revanche in het Olympisch Stadion. Van Klaveren had inmiddels een bloedend hoofd, waarop hij ook nog eens rechtse directe kreeg. Weer negen jaar later stopte Van Klaveren definitief, bijna dertig jaar na zijn gouden olympische medaille.
4 september 1948 I Koningin Fanny

Op 4 september 1948 nam koningin Juliana officieel de plaats in van haar moeder Wilhelmina. Nog diezelfde avond ging de nieuwe koningin met prins Bernhard naar het Olympisch Stadion voor een massale demonstratie van de Nederlandse sport. Er waren 40.000 toeschouwers, die een optreden zagen van atlete Fanny Blankers-Koen. Een maand eerder was zij met vier gouden medailles de koningin van de Olympische Spelen in Londen geworden.
Blankers-Koen sprak die andere koningin toe, maar was zo zenuwachtig dat ze haar tekst vergat. Toevallig stond er een official naast haar, die haar snel de woorden influisterde. Zo kwam alles tot een goed einde en zong iedereen opgelucht het Wilhelmus.
8 juli 1954 I Tour de France

In de eerste vijftig jaar van zijn bestaan is de Tour de France altijd gestart in Frankrijk zelf. De eerste keer dat dit daarbuiten gebeurde, was in 1954. Dat was in het Olympisch Stadion in Amsterdam. Het was een eerbetoon voor de internationale prestaties van de Nederlandse wielrenners in die tijd, onder aanvoering van Wim van Est, Wout Wagtmans en ploegleider Kees Pellenaars.
In het stadion was er ook nog een huldiging voor Maurice Garin, de winnaar van de allereerste Tour de France. De renners werden toegejuicht door honderdduizenden bezoekers, die rijendik langs de route stonden tot aan de stadsgrens. En toen won Wout Wagtmans ook nog eens de eerste etappe naar het Belgische Brasschaat.
2 mei 1962 I Eusebio

Ongeveer 65.000 toeschouwers waren in het Olympisch Stadion tijdens Benfica – Real Madrid, de finale van de Europa Cup 1. De leiding was in handen van de legendarische Nederlandse scheidsrechter Leo Horn. Het was voetbal van uitzonderlijke kwaliteit. Sommige mensen zeggen zelfs dat het één van de beste voetbalwedstrijden aller tijden is geweest.
Ondanks een snelle voorsprong van Real Madrid won Benfica met 5-3, waarbij de laatste twee doelpunten werden gemaakt door sterspeler Eusebio. De wedstijd werd live uitgezonden op televisie, zodat nog eens zo’n honderd miljoen mensen die hebben gezien – en daarmee ook het Olympisch Stadion.
7 december 1966 I De Mistwedstrijd

Ajax beleefde zijn internationale doorbraak in het Olympisch Stadion. Het speelde voor de Europa Cup 1 tegen Liverpool, één van de beste teams ter wereld, spelend in het land dat net wereldkampioen was geworden. Van Johan Cruijff had verder nog niemand gehoord. En toch wonnen de Amsterdammers met 5-1.
Het werd helemaal historisch, omdat er een ondoordringbare mist hing, waardoor de wedstrijd bijna niet te volgen was voor de toeschouwers. Sindsdien hebben we het over de Mistwedstrijd. Een week later speelde Ajax met 2-2 gelijk in Liverpool en ging zo door naar de volgende ronde. En zo kende opeens iedereen de naam van Cruijff en al die andere Ajacieden.
22 augustus 1967 I Tiemen Groen wereldkampioen

De Friese wielrenner Tiemen Groen zette eind jaren zestig de internationale wielerwereld op zijn kop. In 1967 deed hij dat letterlijk tijdens de wereldkampioenschappen baanrennen in het Olympisch Stadion door ondersteboven te trainen. Daarna won hij de gouden medaille. Als 23-jarige renner had hij zo alles gewonnen wat maar mogelijk was, behalve olympisch goud.
De verbazing was daarom groot toen Groen kort naar het WK van 1967 stopte als sporter om handelaar in antiek te worden. Zo werd het Olympisch Stadion het laatste podium van het grootste mysterie op twee wielen.
18 november 1973 I Naar het WK voetbal

Eén van de absolute hoogtepunten uit de Nederlandse sportgeschiedenis is het WK voetbal van 1974, waar Oranje de finale haalde. Ruim een half jaar eerder plaatste het Nederlands elftal zich hiervoor in een wedstrijd tegen België, die eindigde in 0-0. Er werd gespeeld in het Olympisch Stadion.
Oranje had wel ontzettend veel geluk, omdat een Belgisch doelpunt vlak voor tijd werd afgelast, vermoedelijk onterecht. Anders hadden de Belgen zich geplaatst voor het WK van 1974.
7 november 1978 I Johan Cruijff

Johan Cruijff heeft twee keer afscheid genomen als voetballer. De eerste keer was in 1978 in het Olympisch Stadion tijdens Ajax – Bayern München. Officieel was het een vriendschappelijke wedstijd, maar toch werd het een drama. De Duitsers wonnen met 0-8, een complete afgang voor Cruijff. Het Amsterdamse clubbestuur kwam de volgende dag meteen in crisis bij elkaar.
Vanwege financiële problemen moest Cruijff daarna toch weer het veld op. Daarom kwam er in 1984 een tweede afscheid, dit keer definitief. Ook dat was opmerkelijk, want Cruijff speelde zijn laatste seizoen bij Feyenoord. En zo speelde deze Ajax-legende zijn laatste minuten met het Feyenoord-logo op zijn borst.
15 juli 1991 I Gymnaestrada

De Wereld Gymnaestrada is het grootste turnevenement ter wereld zonder wedstrijdelement. Er worden alleen maar demonstraties gegeven, maar wel op het hoogste niveau. Op 15 juli 1991 begon dit evenement in Amsterdam met 20.000 deelnemers in het Olympisch Stadion. Nooit eerder waren er in deze stad zoveel sporters tegelijk in actie geweest.
In 2023 wordt Wereld Gymnaestrada opnieuw in Amsterdam gehouden.
19 april 1995 I Ajax

De laatste keer dat Ajax de Champions League won was in 1995 toen de Johan Cruijff Arena nog niet bestond. De thuiswedstrijden werden daarom in het Olympisch Stadion gespeeld. De halve finale tegen Bayern München werd legendarisch, omdat de Duitsers na een wervelende tweede helft met 5-2 werden verslagen. Ajax stond in de finale!
Ook André Rieu heeft goede herinneringen, want tijdens de rust mocht hij een optreden verzorgen. Dat werd uitgezonden als reclameblok op de nationale televisie, wat Rieu met eigen geld had betaald. Het werd zijn internationale doorbrak.
7 mei 2002 | Suriprofs

Het Olympisch Stadion is jarenlang het huis geweest van de Suriprofs, een gelegenheidselftal met de beste Surinaamse voetballers. Ruud Gullit deed mee, net als Clarence Seedorf, Edgar Davids, Frank Rijkaard en Stanley Menzo. Humphrey Mijnals was altijd eregast, de beste Surinaamse voetballer van de 20^e eeuw.
In 2002 speelden de Suriprofs voor de eerste keer in dit stadion om geld op te halen voor een project in Paramaribo. Inmiddels is er al zo’n 1,8 miljoen euro bij elkaar gebracht voor uiteenlopende projecten in Suriname.
14 augustus 2002 I André Hazes

André Hazes verkocht binnen twee dagen 36.000 kaartjes voor een concert in het Olympisch Stadion. Het regende die dag verschrikkelijk, maar het evenement begon goed. De sfeer veranderde daarna wel, maar toch heeft dit optreden meer dan twintig jaar later een heel bijzondere status gekregen.
Hazes had zijn kinderen ook meegenomen, toen nog heel jong. André jr. keerde in 2013 terug als pauzeact bij een wedstrijd voor Sjaak Swart. Speciaal voor deze gelegenheid poseerde hij bij de poster van zijn vader.
13 oktober 2005 | Sportmuseum

Tientallen wereldkampioenen, olympische helden, Elfstedenwinnaars en andere sportlegendes waren in 2005 in het Olympisch Stadion voor de opening van het sportmuseum Olympic Experience. Hier werden honderden verhalen verteld, filmbeelden vertoond en bijzondere objecten tentoongesteld – allemaal over de Nederlandse en internationale sport. De bezoekers konden zelf in beweging komen in een voetbalkooi, een schaatsplank en in het stadion zelf. Het Olympisch Stadion was in die tijd ook één van de oprichters van het Olympic Museum Network, waarbij tientallen andere sportmusea uit de rest van de wereld waren aangesloten. Vanwege een reorganisatie is de Olympic Experience inmiddels alweer gesloten.
19 oktober 2008 | Marathon van Amsterdam

De eerste editie van de jaarlijkse Marathon van Amsterdam was in 1975 toen Amsterdam precies 700 jaar bestond. Er deden ongeveer 250 mensen mee. Sindsdien is dit evenement enorm gegroeid met inmiddels ruim 45.000 deelnemers op verschillende onderdelen. De marathon wordt tegenwoordig gesponsord door TCS.
In 2008 was het precies tachtig jaar na de Olympische Spelen in Amsterdam, waar de marathon toen ook op het programma stond. In 1928 werd die gewonnen door Ahmed El Ouafi uit Algerije, toen nog onderdeel van Frankrijk. Als eerbetoon liep een familielid van El Ouafi mee aan deze jubileumeditie met als rugnummer 1928.
11 juli 2009 | Vrouwenvoetbal

Het EK vrouwenvoetbal van 2017 in Nederland liep uit op een daverend succes met Oranje als winnaar. Acht jaar eerder was er in het Olympisch Stadion ook al een internationaal vrouwenvoetbaltoernooi geweest met China, Zuid-Afrika, Zwitserland en natuurlijk Nederland.
Het was een idee van de toenmalige bondscoach Vera Pauw en het Amsterdamse sportmarketingbureau SoccerID – tegenwoordig SportsGen. Dit minitoernooi werd gespeeld als voorbereiding op het EK dat jaar in Finland zodat de Nederlandse voetbalsters konden voelen hoe zwaar het is om veel wedstrijden in een paar dagen te spelen. Met succes, aldus Pauw, ook al won China het toernooi. “Op deze plek snapten de speelsters dat ze topsporters waren. In het Olympisch Stadion is dat besef gekomen.”
6 juni 2016 | Dafne Schippers

Het Olympisch Stadion was in 2016 gastheer van het EK atletiek. Nog nooit eerder was dit evenement in Nederland gehouden, precies in de beste tijd van Dafne Schippers. Verder was het heel opvallend dat er ook onderdelen op het programma stonden voor gehandicapte sporters – een primeur. In totaal kwamen er 125.000 toeschouwers, veel meer dan vooraf gehoopt. Zij zagen dat Schippers twee gouden medailles won, waarvan één met de estafetteploeg. In totaal behaalde Nederland vier Europese titels, wat de uitstekende sfeer in het stadion nog verder vergrootte.
3 mei 2018 | Andere Tijden Sport

In 2008 was het eerste seizoen van het tv-programma Andere Tijden Sport, door Tom Egbers gepresenteerd vanuit het Olympisch Stadion. Zoals de traditionele opening luidde: “Voor Andere Tijden Sport over naar het Olympisch Stadion in Amsterdam.” In 2018 was er zo een dubbel jubileum. Andere Tijden Sport bestond precies tien jaar. Het Olympisch Stadion zelf vierde zijn 90e verjaardag. Het werd daarom een feestelijke seizoenspresentatie boven de Koninklijke Loge van het stadion, in aanwezigheid van veel hoofdpersonen uit de afleveringen van die eerste tien jaren.
9 maart 2018 | Schaatsen

De belangrijkste schaatswedstrijden in Nederland zijn altijd in het overdekte Thialf in Heerenveen. Het WK allround van 2018 was de grote uitzondering, want die was in de buitenlucht van het Olympisch Stadion. Zo vierde dit wereldkampioenschap zijn 125-jarige bestaan. Het schaatsen kwam thuis, want de eerste editie van 1893 was ook in Amsterdam, nog op een ijsbaan achter het Rijksmuseum. De tijdelijke ijsbaan van 2018 hoorde bij de Coolste Baan, waarop liefhebbers een maand lang in het Olympisch Stadion konden schaatsen. Voor het WK werd een snelle baan gelegd. Patrick Roest won bij de mannen en Miho Takagi uit Japan bij de vrouwen.
11 juli 2020 | De Amsterdams Zomer

Door corona kwam begin 2020 wereldwijd het leven met een harde klap tot stilstand. De complete zomerprogrammering van het Olympisch Stadion verdween in de prullenbak. In plaats daarvan werd een nieuw idee verzonnen van een reeks intieme zomerconcerten met de bekendste artiesten van Nederland. Het is bekend geworden als de Amsterdamse Zomer. In dat eerste jaar waren optredens van onder meer Snelle, Tino Martin, Trijntje Oosterhuis, Glennis Grace, Lil’ Kleine, Hans & Candy Dulfer, Rolf Sanchez en Emma Heesters. Het was zo succesvol dat ook in de zomers daarna zulke optredens werden georganiseerd.